การเรียนออนไลน์ ดีเฉพาะช่วงโควิด หรือตลอดชีวิตเด็กไทย

ไม่อาจปฏิเสธได้ว่าผลกระทบของไวรัสโควิด-19 นั้นมีมากมายมหาศาล แค่เดินออกไปข้างนอกก็พบแต่มนุษย์หน้ากาก พอรู้ตัวอีกทีก็กลายเป็นความเคยชินเสียแล้ว จึงพูดได้อย่างเต็มปากเต็มคำว่าโควิดทำให้วิถีชีวิตของคนปัจจุบันเปลี่ยนไปมากจริง ๆ รวมถึงการศึกษาและการทำงานด้วย แน่นอนว่าระบบการศึกษาหรือการประชุมทางไกลถูกยกขึ้นมาใช้งานอย่างเร่งด่วน การเรียนออนไลน์ที่เคยเป็นรูปแบบการเรียนทางเลือก กลับต้องถูกนำมาใช้เป็นสื่อหลักในการเรียนการสอน

การเรียนออนไลน์ เข้ามาแก้ไขปัญหาหรือสร้างภาระเพิ่ม

ในช่วงวิกฤตโควิดที่ผ่านมาทำให้สถานศึกษาไม่สามารถจัดการเรียนการสอนในรูปแบบปกติได้ และการเรียนออนไลน์คือทางออกที่ดีที่สุดสำหรับปัญหานี้ช่วงเวลานั้น สิ่งที่ถูกคาดหวังอย่างมากที่สุดสำหรับการเรียนออนไลน์ คือเรายังสามารถดำเนินการเรียนการสอนได้อย่างปกติ โดยไม่เสี่ยงต่อการเพิ่มจำนวนผู้ป่วยโควิด แต่แล้วข้อดีของการเรียนออนไลน์ที่สะดวกต่อการเรียนทุกที่ทุกเวลาหากมีอุปกรณ์ครบ อีกทั้งยังสะดวกต่อการเช็คชื่อนักเรียนสำหรับผู้สอน กำลังทำให้หลาย ๆ โรงเรียนหรือมหาวิทยาลัยผันตัวมาใช้ระบบการเรียนออนไลน์อย่างเต็มรูปแบบแม้จะผ่านพ้นวิกฤตนี้ไปแล้ว

แม้รูปแบบการเรียนออนไลน์จะถูกใช้ควบคู่กับการเรียนในห้องมานานแล้ว แต่เมื่อพิจารณาถึงประสิทธิภาพการเรียนการสอนของครูและนักเรียนเมื่อใช้ระบบออนไลน์อย่างเต็มรูปแบบ กลับพบปัญหาที่น่าหนักใจอีกหลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นความไม่เคยชินของผู้สอนส่วนใหญ่ที่มีต่อระบบออนไลน์ หรือแม้กระทั่งความตั้งใจที่ลดลงของผู้เรียน ถึงขั้นต้องลำบากให้ผู้ปกครองมาคอยนั่งเฝ้า โดยเฉพาะบางโรงเรียนหรือบางมหาวิทยาลัยที่ทำเป็นคลิปวิดิโอสอนรายวิชา เพื่อให้เด็ก ๆ ไปศึกษากันเอง ซึ่งรูปแบบการเรียนการสอนดังกล่าวทำให้ปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับศิษย์หายไป ที่แย่กว่านั้นคือการโกงข้อสอบที่ทำได้ง่ายดายเหลือเกิน จึงทำให้ผู้สอนต้องคิดวิธีการประเมินผลการเรียนการสอนที่เหมาะสมซึ่งเป็นโจทย์ที่ยากมากเลยทีเดียว

โควิดยังมีวันหาย แล้วการเรียนออนไลน์ควรหายไปไหม

หากจะกล่าวว่าการเรียนออนไลน์อย่างมีประสิทธิภาพเป็นการพัฒนาอย่างก้าวกระโดดของวงการศึกษาโลก ก็เป็นถ้อยคำที่ไม่ได้กล่าวเกินจริงแต่อย่างใด เพราะถ้าทำได้อย่างมีประสิทธิภาพก็จะก่อให้เกิดการศึกษาไร้พรมแดนอย่างแท้จริงด้วย แล้วจะทำอย่างไรให้การเรียนออนไลน์มีประสิทธิภาพ คำถามนี้ยังต้องการแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจน สำหรับประเทศไทยเราพบว่ามีเด็กจำนวนไม่น้อยที่ขาดแคลนอุปกรณ์สำหรับการเรียนออนไลน์ และสภาพแวดล้อมทางบ้านที่ไม่เอื้ออำนวยต่อการศึกษาเลย ถ้าคิดจะพัฒนาการเรียนออนไลน์ให้มาเป็นสื่อการสอนหลัก ก็ควรจะแก้ไขปัญหาข้างต้นให้ได้เสียก่อน หรือปัญหาที่ง่ายกว่านั้นคือทำอย่างไรนักเรียนถึงจะตั้งใจเรียนในห้องออนไลน์

ส่วนมุมมองของฉันที่มีประสบการณ์เป็นทั้งผู้เรียนและผู้สอนออนไลน์ ก็คงพูดได้เพียงว่าการเรียนออนไลน์ในประเทศไทยยังต้องปรับปรุงให้มีประสทธิภาพมากกว่านี้ กล่าวคือต้องทำให้ผู้เรียนและผู้สอนมีความพร้อมมากกว่านี้จึงจะสามารถนำมาใช้ได้จริง อย่างไรก็ตามการเรียนการสอนในห้องเรียนสดยังคงเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้สำหรับการศึกษาไทยรวมไปถึงการศึกษาระดับโลกด้วย