ฟ้าทะลายโจรเป็นพืชสมุนไพรที่การใช้มาอย่างยาวนานในคัมภีร์การแพทย์แผนไทยเดิม ลักษณะเป็นไม้พุ่มเตี้ย ใบออกตรงข้ามกัน ใบยาวรี ปลายเรียวแหลม ก้านใบสั้นจนแทบไม่มีก้านใบ ดอกออกจากซอกใบหรือปลายกิ่ง กลีบดอกติดกันเป็นหลอดสีขาวมี 5 กลีบ ปลายแยกเป็น 2 ซีก ฝักเป็นทรงกระบอกมีร่องลึกตรงกลาง ตามทฤษฎีการแพทย์แผนไทย ฟ้าทะลายโจรมีรสขมเย็น มีสรรพคุณแก้ไข้ แก้ไอ เจ็บคอ แก้ร้อนใน รวมไปถึงแก้อาการท้องเสีย
ข้อมูลงานวิจัยฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของฟ้าทะลายโจร
จากรายงานวิจัยพบว่า ฟ้าทะลายโจรมีสารสำคัญที่ออกฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา คือ แอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) มีฤทธิ์ในการต้านการอักเสบ ลดอาการปวด ลดไข้ และรักษาการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนต้นได้
จากการศึกษาโดยใช้แบบจำลองคอมพิวเตอร์และการวิจัยในหลอดทดลอง พบว่าสารออกฤทธิ์สามารถยับยั้งการเพิ่มจำนวนไวรัสในเซลล์ที่ติดเชื้อได้ ซึ่งสอดคล้องกับผลการใช้จริงในโรงพยาบาลและเรือนจำ จึงสามารถสรุปได้ว่าฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ Covid-19 และผลจากการใช้พบว่าฟ้าทะลายโจรแบบผงรักษาโควิดได้ดีเท่ายาฟาร์วิพิราเวียร์ แต่ใช้ระยะเวลาน้อยกว่า โดยฟ้าทะลายโจรใช้เวลา 8 วัน ฟาร์วิพิราเวียร์ใช้เวลา 12 วัน ถึงจะตรวจไม่พบเชื้อ
และผลจากการทดสอบความเป็นพิษต่อเซลล์ โดยใช้เซลล์ทดสอบจากมนุษย์นั้นพบว่าสารสกัดฟ้าทะลายโจรไม่มีความเป็นพิษต่อเซลล์ทุกชนิดที่ใช้ทดสอบ แต่อย่างไรก็ตามยังมีรายงานผลจากการใช้พบว่าการรับประทานฟ้าทะลายโจรมากเกินขนาด หรือปริมาณที่กำหนด หรือรับประทานติดต่อกันเป็นเวลานาน นั้นมีผลให้ค่าตับสูงขึ้น ซึ่งค่าตับที่สูงขึ้นนี้จะกลับมาเป็นปกติในระยะเวลา 1-3 สัปดาห์
รับประทานฟ้าทะลายโจร ให้ดีและถูกวิธี
การรับประทานฟ้าทะลายโจร เพื่อป้องกันการติดเชื้อ Covid-19 นั้นไม่สามารถป้องกันได้ เนื่องจากฟ้าทะลายโจรจะช่วยบรรเทาอาการหวัด คัดจมูก ไอ เจ็บคอ เป็นไข้ และลดโอกาสที่โรคจะลุกลามไปที่ปอดหลังจากการติดเชื้อแล้วเท่านั้น
ดังนั้นควรใช้ฟ้าทะลายโจรเมื่อใกล้ชิดกับผู้ป่วยโควิด และเริ่มมีอาการป่วย ควรรับประทานวันละไม่เกิน 180 มก. แบ่งวันละ 3-4 ครั้ง ไม่ควรรับประทานติดต่อกันเกิน 5 วัน ระวังการใช้ขณะมีไข้สูง หลังรับประทาน 3 วันแล้วอาการไม่ดีขึ้น ควรพบแพทย์ และไม่ควรรับประทานฟ้าทะลายโจรร่วมกับยาต้านการแข็งตัวของเลือดและยาลดความดันโลหิต เพราะอาจจะเสริมฤทธิ์กันได้ ควรระมัดระวังหรือปรึกษาแพทย์ในกรณีที่ตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร หรือเป็นผู้ป่วยที่มีโรคตับและไต และเนื่องจากฟ้าทะลายโจรมีรสขม ทางการแพทย์แพทย์แผนไทยถือว่ามีฤทธิ์เย็น เมื่อรับประทานต่อเนื่องติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจส่งผลต่อระบบไหลเวียนทำให้เกิดอาการมือเท้าชา แขนขามีอาการชาหรืออ่อนแรง และอาการไม่พึงประสงค์ อาจพบความผิดปกติของทางเดินอาหาร เช่น ปวดท้อง ท้องอืด คลื่นไส้ เบื่ออาหาร
การรับประทานฟ้าทะลายโจรให้ได้ผลดี และถูกวิธีจึงเป็นเรื่องที่สำคัญ เพราะถ้าหากรับประทานในขนาด และระยะเวลาที่ไม่เหมาะสม ก็อาจจะเกิดผลเสียตามได้
